Sau đây là 8 giai đoạn được cho là quan trọng nhất trong sự phát triển tính cách của trẻ mà cha mẹ cần biết.
1. Giai đoạn 1: Sơ sinh – 3 tháng tuổi
Đây là giai đoạn mà phương thức giao tiếp chủ yếu của trẻ chỉ là khóc. Cha mẹ hãy học cách phân biệt giữa các tiếng khóc báo con đói, mệt hay bé thấy khó chịu. Cũng có đôi khi trẻ khóc mà chẳng có lý do gì. Cha mẹ luôn luôn nên đáp lại tiếng khóc của trẻ, dỗ dành, vỗ về bằng lời nói hay hành động.
Trẻ cần cảm giác được an toàn, yêu thương và có thể tin tưởng bạn. Trẻ sơ sinh có thể nhận diện cảm xúc của bạn qua giọng nói nên bạn cần nhẹ nhàng, thân thiện để trẻ thấy an toàn.
Bế, ẵm và ru trẻ cũng tạo bầu không khí an toàn cho trẻ.
2. Giai đoạn 2: 4 – 6 tháng tuổi
Trẻ đã có thể cười, khóc rúi rít và có những phản ứng lại những lời bạn nói hay khi chơi đồ chơi.
Ở độ tuổi này, trẻ nhận thức người xung quanh tốt hơn, không chỉ cha mẹ mà còn những gương mặt và đồ vật quen thuộc. Lúc này cha mẹ đã có thể giới thiệu trẻ với các em bé khác và mọi người.
3.Giai đoạn 3: 7 – 12 tháng tuổi
Ở giai đoạn này, trẻ bắt đầu quen với mẹ hơn người khác và có thể sợ khi thấy người lạ.
Để tránh trẻ khóc quấy, bạn có thể để trẻ chơi ở khu vực an toàn, không nên rời đi quá lâu và quay lại nhanh chóng để trẻ hiểu là bạn sẽ luôn trở về.
4. Giai đoạn 4: 1 – 2 tuổi
Trẻ ở độ tuổi này cần phải có nhiều tương tác xã hội và trải nghiệm cuộc sống bên ngoài. Tuy nhiên khi chơi với trẻ khác, trẻ vẫn chưa thực sự biết cách tương tác và không hiểu khái niệm chia sẻ.
Trẻ rất dễ nổi cáu, bướng bỉnh, đây là đặc điểm chung của trẻ ở giai đoạn này. Cha mẹ cần có biện pháp kỷ luật với trẻ nhưng không được quát tháo hay đánh đòn.
5. Giai đoạn 5: 3 tuổi
Trẻ ở độ tuổi này đã bắt đầu chơi và chia sẻ đồ chơi với trẻ khác, đây là điều cha mẹ cần khuyến khích trẻ. Trẻ sẽ bớt nổi giận, bướng bỉnh hơn. Trẻ 3 tuổi bắt đầu sợ một số thứ nhất định, chẳng hạn sợ tối, sợ ma dưới gầm giường,…
Cha mẹ nên khuyến khích trẻ tự làm việc, cho trẻ thấy sự tự hào của cha mẹ khi trẻ khoe tô được một bức tranh, xếp được một món đồ chơi hay tự làm được việc gì đó một mình.
6. Giai đoạn 6: 4 – 5 tuổi
Trẻ giai đoạn này có thể biết nghe theo quy tắc, nhưng chưa hiểu thế nào là đúng, sai. Trẻ muốn độc lập và tin rằng suy nghĩ của mình có thể biến mọi điều thành hiện thực.
Do đó trong giai đoạn này cha mẹ nên khuyến khích trẻ tự quyết định. Trẻ cũng tò mò hơn về thế giới. Trẻ 4 tuổi có thể có tâm trạng thất thường, thậm chí nóng nảy, đánh nhau với anh chị em, thậm chí dọa bỏ đi. Ngược lại, trẻ 5 tuổi lại hòa thuận với cha mẹ hơn, ngoan hơn, có trách nhiệm hơn và muốn làm mọi người hạnh phúc. Trong giai đoạn này bạn nên dạy trẻ thể hiện cảm xúc tức giận một cách hợp lý, phạt trẻ theo phương pháp time-out nếu trẻ phạm lỗi.
7. Giai đoạn 7: 6 – 12 tuổi
Với trẻ giai đoạn này, bạn bè trở nên cực quan trọng. Trẻ cũng có thể bắt đầu biết thích bạn khác.
Ở tuổi này, trẻ có thể ganh tị nhau. Trẻ thích là một phần của nhóm, hội và thích tham gia các cuộc thi cạnh tranh. Cha mẹ cần dạy trẻ tính kỷ luật, tự giác, tôn trọng và lắng nghe người lớn. Cha mẹ cũng nên dành cho con nhiều thời gian chất lượng càng tốt.
8. Giai đoạn 8: 13 – 18 tuổi
Trẻ vị thành niên thường so sánh mình với người khác. Trẻ quan trọng việc mình được bạn bè chấp nhận, yêu quý.
Do đó cần dạy trẻ cách giải quyết những áp lực và căng thẳng với bạn cùng trang lứa, đồng thời khuyến khích trẻ chia sẻ cởi mở cảm xúc và lo âu của trẻ. Với trẻ ở giai đoạn này. chuyện yêu đương trở nên quan trọng hơn và trẻ cũng muốn độc lập hơn.
